Giày dép cổ truyền Nhật Bản
Giày dép cổ truyền ở Nhật Bản có hai nguồn gốc lịch sử chính. Một kiểu bắt nguồn từ miền nam Trung Quốc và Đông Nam Á, với đặc điểm là có 1 quai phía trước trên mặt đế dép. Bàn chân nằm dưới quai, còn ngón chân cái và ngón chân thứ hai kẹp lấy đầu quai. Kiểu dép mở trống này rất lý tưởng cho khí hậu nóng và ẩm, giúp cho việc mang vào và cởi ra dễ dàng hơn. Kiểu còn lại xuất phát từ miền bắc Trung Quốc và bán đảo Triều Tiên. Bàn chân gần như được che kín, gần giống như mang giày.
Tageta
Tageta: Được dùng trên đồng ruộng cho đến sau thế chiến thứ 2. Loại này gọi là oashi. Trong suốt thời kỳ Yayoi khoảng 2.000 năm về trước đây, nông thôn Nhật mang tageta để chân khỏi lún vào bùn khi cấy lúa ngoài đồng. Tageta được làm bằng những miếng ván lớn hơn bàn chân, Những sợi dây để chân bám vào được xỏ qua những cái lỗ trên tấm ván. Người ta cho rằng tageta chính là nguồn gốc từ geta ( guốc gỗ), mà sau này được mang rất nhiều. Giày được phát hiện trong những ngôi mộ từ thế kỷ thứ sáu của những người thuộc giai cấp thống trị. Những đôi giày này được phủ kim loại, theo kiểu ở bán đảo Triều Tiên, và chúng rất hoa mỹ, nên dĩ nhiên là không thể sư dụng chúng hàng ngày được. Sau đó, người ta cũng bắt đầu mang giày dành riêng cho các nghi lễ ở triều đình, tại chùa và các điện thờ Thần đạo. Thậm chí ngày nay, những bộ y phục truyền thống cho các thành viên của gia đình Hoàng tộc cũng bao gồm một đôi giày lông lẫy được chạm khắc từ gỗ. Vào thời cổ đại, người ta cũng mang giày vải va giày da. Những đôi giày bện bằng rơm được nhập từ Trung Quốc vào khoảng thế kỷ thứ tám, chẳng bao lâu sau, chúng cũng đã phát triển thành giày rơm gọi là waraji, phù hợp với khí hậu và tập quán bỏ giày dép trước khi vào nhà của Nhật.
Fuka-gutsu
Waraji
Waraji vẫn được các người đi câu trong những khe suối sử dụng để bàn chân bám chắc hơn
Ashinaka
Ashinaka: Các ngón chân và gót lòi ra khỏi đế giày, giúp chân bám chắc hơn và thao tác dễ hơn.
Kanjiki
Kanjiki: Mang bên dưới giày giúp không bị lún sâu vào tuyết.
Wara-zori
Wara zozi: Qua nhiều thế kỷ, dép zori đã có nhiều kiểu dáng và được làm từ nhiều vật liệu khác nhau. Kiểu này có lẽ giống với kiểu nguyên thuỷ nhất.
Dép waraji được làm bằng rơm bện, Những quai rơm dài gắn trước đầu dép chạy vòng qua hai lỗ ở cạnh bàn chân và gót chân rồi được cột lại quanh mắt cá để giữ chạt đế dep với bàn chân. Waraji rất nhẹ, cho phép bước đi rất nhanh, và làm một đôi giày như thế này rất rẻ, nên ngày trước, những binh sĩ cấp thấp, nhân công xây dựng và tầng lớp bình dân thường mang chúng khi đi lại.
Dép rơm zori là một kiểu cải tiến của kiểu waraji, đây là loại được cho là nguồn gốc của loại dép đi biển cả thế giới đang dùng hiện nay. Nó có một quai và đế hình bầu dục, cả hai được làm tư rơm bện. Ngón chân cái và ngón chân thứ hai giữ lấy đầu quai. Một kiểu cải biên dùng cho binh lính thời trung cổ là kiểu dép khong gót ashinaka, được thiết kế để sử dụng trên chiến trừng. Dần dần, người ta bắt đầu mang dép zori để làm ruộng.
Suốt thời Edo (1603-1867), những người làm dép zori đã mở cửa hàng ở những khu vực thành thị và đã nhanh chóng tạo ra nhiều kiểu dáng khác nhau. Một kiểu hiện nay được xem là kiểu đặc trưng của dép zori là dép setta – mặt trên cùng của đế có miếng vỏ tre đan, mặt dưới được bọc da, và gót được bọc kim loại. Những kiểu dép zori khác có hình dạng bắt mắt và kiểu thiết kế sang trọng.
Guốc Geta
Guốc Geta có một miếng đế bằng gỗ hình chữ nhật với hai miếng gỗ đỡ bên dưới và một cái quai ở bên trên. Các ngón chân giữ lấy phần trên của quai, cũng giống như khi mang zori. Những bức ảnh từ tận thế kỷ 18, đã có những công cụ tốt hơn để sản xuất guốc geta hàng loạt, và chúng trở nên thịnh hành ở thành phố Edo ( hiện nay là Tokyo). Chúng càng ngày càng trở nên cầu kỳ, kiến chính quyền Mạc phủ, vốn hay phạt những người bình dân có lối sống phô trương, cấm mang những guốc geta sơn mài. Cho đến khi giày trở nên thông dụng, geta là loại dép được ưa thích – mức sản xuất nam 1955 lên đến 93 triệu đôi, nhưng sau đó thì giảm dần.
Tabi
Tabi giống như tất đeo chân, ngoại trừ việc chúng được thiết kế để đi chung với giày zori và waraji. Tabi giúp đỡ cho đôi chân ấm vào mùa đông và chống dộp ở những chỗ quai dép cọ vào chân. Loại “vớ” này rất độc đáo vì có một khe hở giữa ngón chân cái và ngón chân thứ hai, để hai ngón chân này có thể kẹp đầu quai dép.
(Nguồn: Sưu tầm)
